Día das Letras Galegas

Lorenzo Varela
CANTIGA NOVA QUE SE CHAMA MARTIRIO (1970)

Hoxe, Día dos Mártires de Galicia
no calendario da dor, sobor da pel do mundo,
resplandece, tatuada, unha cantiga.
Ten a intención dos dólmenes,
o xeito das gaivotas a voar polos ledos labirintos do ar,
o silvo da fouce siseando na calma do solpor,
o silenzo do mar cando o mar pecha os beizos
antes de desatar o feixe das tormentas.
É unha cantiga nova que se chama martirio,
estrelada de sangue,
co peito enteiro cheo de condecoraciós que representan
paisaxes aforcados.
Hoxe, Día dos Mártires de Galicia,
cando os soles da Patria en pleno día
vanse ós mundos da morte
e deixan o planeta envolto en noite escura,
en noite irremediabel,
sin mais novas da vida que o alaiar dos cás
i o lostregar dos ollos da curuxa.
Escoitadea ben, amigos, meus hirmáns:
Galicia enteira canta hoxe a cantiga de non chorar,
a cantiga nova que se chama martirio:
nela non cabe o pranto dos antergos,
nela non cantan os cadaleitos nin as mortaxas,
é a cantiga dos berces, o arrolo dos meninos
a luz do amor cantando nos outeiros,
a memoria dourada que vai rachando brétemas
limpando ceo e terra
pra acender os fulgores do agasallo
e dar principio á sagrada ceremonia
da lembranza dos bós e xenerosos.
Debido a esas razós, e son dabondo,
hirmás, amigos, compañeiros meus,
mordede as bágoas e cantade
a cantiga
de non chorar.

¡Non choraremos, non!
Mártires da espranza:
ben sei que non queredes
mais bágoas que as do pranto
que docemente acouga
Galicia baixo a choiva.
¡Non choraremos, non!
¡Que chore, debe chorar!, ¡que chore
o xuez verdugo,
o crego sin Deus,
o que teña na frente unha serpe
i o que teña na man a morte podre
dos fillos de Caín.
¡Que chore, debe chorar!, ¡que chore
até que lle arrebenten os ollos de chorar!
Mais nós non choraremos
¡Non choraremos, non!
Ben sei que non queredes,
mártires a milleiros
da nosa terra mártir,
ben sei que non queredes
que vos choremos nós.
Por eso nos chamades dende a herba i o vento
dende a lúa i o pan,
na romería e no camposanto,
nas lilailas do noivar,
nos ferros da cadea,
na saudade sin fin dos desterrados,
na amarela tristura do emigrante,
no aturuxo que longamente ven do alén.
Por eso nos chamades
e de xionllos ouvimos
a vosa voz que manda:

«Escoitade, galegos,
a un tempo hirmáns e netos,
escoitade o que pregan
os mártires da Patria.
¡Xuntádevos, galegos,
xuntádevos, hirmáns!
¡Erguédevos! ¡Erguédevos
é libertade o chán!
Facede de Galicia
un eido pra morar.
Facede de Galicia
unha frol xunto ao mar,
acarón das ribeiras enmeigadas,
pra darlle arume ao mundo,
á Libertade,
á Paz.
Facede de Galicia
unha frol xunto ao mar,
unha terra de moíños,
redes, forxas, canteiros
pra construir a lus
nova dos novos tempos,
o novo sol dos homes
cun novo corazón
latexando no peito.
Xuntádevos, que nós,
estaremos alerta
gardando o lar: das tebras,
da treición,
dos que teñen cuspe de amo,
dos malparidos,
dos que entonan o ár,
apestan as sementes,
póñenlle a nai bandeira de remate,
emporcan co seu bafo
as vírxenes fontes da vida.
¡Xuntádevos galegos e cantade a cantiga nova de non chorar
que se chama martirio:
éis ahí o alalá dos nosos tempos,
a maxia que converte os choros en espadas,
morriñas en tambores, fame en batallas,
malenconías en victorias
queixumes en vendavales
de xusticia,
agora,
mañán, sempre.